ΧΑΣΚΙΛ ΣΤΕΛΛΑ
Η Στέλλα Χασκίλ, εβραϊκής καταγωγής, γεννήθηκε το 1918 στη Θεσσαλονίκη, και ήταν γνωστή ως «Σαλονικιά».
Το πραγματικό της όνομα είναι Στέλλα Ιγεχασκέλ ή Γεχασκέλ – Γαέγου και ήταν σύζυγος του επίσης Εβραίου Ιάκωβου Γεχασκέλ.
Η Χασκίλ υπήρξε αναμφίβολα από τις πιο χαρακτηριστικές φωνές του ρεμπέτικου και λαϊκού τραγουδιού. Αποτύπωσε έντονα τα αυλάκια των δίσκων των 78 στροφών με τη βελούδινη και σπάνια φωνή της, αφήνοντας για πάντα ανεξίτηλα τα σημάδια της στα 135 περίπου τραγούδια που συνολικά ερμήνευσε.
Κατά τη γνώμη πολλών, κυρίως από το χώρο του λαϊκού τραγουδιού, η Στέλλα, που έλαμψε τη δεκαετία '40 – '50, υπήρξε η κορυφαία ερμηνεύτρια του μεταπολεμικού ρεμπέτικου, της «νεώτερης σχολής».
Η Στέλλα Χασίλ είναι άδικα παραγνωρισμένη και σχεδόν ξεχασμένη σήμερα. Ο περισσότερος κόσμος δεν την γνωρίζει καν, παραμένει όμως στη μνήμη των μεγαλυτέρων σε ηλικία ως πολύ σημαντική λαϊκή καλλιτέχνιδα. Ευτυχώς όμως που αποτυπώθηκε η φωνή της σε πρώτες εκτελέσεις κλασικών τραγουδιών του Β. Τσιτσάνη, του Απόστολου Χατζηχρήστου, του Μανώλη Χιώτη, του Σπύρου Περιστέρη, του Απόστολου Καλδάρα, του Γιώργου Μητσάκη, του Μάρκου Βαμβακάρη, του Μπάμπη Μπακάλη, του Γιώργου Λαύκα, του Γιάννη Παπαϊωάννου, του Σπύρου Καλφόπουλου, του Γιάννη Τατασόπουλου, του Γιάννη Σταμούλη, κ.α.
Η Χασκίλ ερμήνευσε από τα ωραιώτερα ρεμπέτικα τραγούδια με τρόπο μοναδικό, ανεπανάληπτο και συγκλονιστικό.
Πριν τον πόλεμο η Στέλλα έκανε τις πρώτες καλλιτεχνικές της εμφανίσεις σε κοσμικά κέντρα και σε λαϊκές οικογενειακές ταβέρνες της Θεσσαλονίκης. Μετά όμως την απελευθέρωση έρχεται στην Αθήνα και συνεχίζει την καριέρα της τραγουδώντας σε λαϊκά κέντρα της πρωτεύουσας. Η Χασκίλ συνεργάστηκε με τους πιο αξιόλογους λαϊκούς συνθέτες και το 1946 πρωτοεμφανίστηκε και στη δισκογραφία.
Το πρώτο της τραγούδι που πέρασε στους δίσκους γραμμοφώνου, «κομμένο και ραμένο» πάνω στην βελούδινη φωνή της, είναι ένα αισθησιακό ισπανο-ανατολίτικο, οι «ΣΕΒΙΛΙΑΝΕΣ», γραμμένο το Φεβρουάριο του 1946 από τον πρωτοεμφανιζόμενο Γιώργο Λαύκα (1924-1972), με στίχους του Ταμβάκη (ψευδώνυμο του Χαράλαμπου Βασιλειάδη, του θρυλικού «Τσάντα», 1902-1970). Στον ίδιο δίσκο, η Στέλλα τραγούδησε και το ζεϊμπέκικο «ΕΔΩ ΠΛΗΡΩΝΟΝΤΑΙ ΟΛΑ», των ιδίων λαϊκών δημιουργών. Με τα δύο αυτά τραγούδια, ταυτόχρονα με τη Χασκίλ, κάνει το δισκογραφικό του ξεκίνημα και ο Γιώργος Λαύκας, σαν συνθέτης και τραγουδιστής.
Σύντομα ακολουθούν δεκάδες άλλοι δίσκοι της με τραγούδια όλων των γνωστών λαϊκών δημιουργών της εποχής, τα οποία η Σαλονικιά τα απέδωσε ιδανικά, με το δικό της ύφος, το τελείως προσωπικό και χαρακτηριστικό. Δίκαια έγινε περιζήτητη και όλοι οι λαϊκοί συνθέτες επιζητούσαν τη συνεργασία της στο πάλκο και στη δισκογραφία.
Η φωνή της Στέλλας Χασκίλ είχε πράγματι κάτι το ιδιαίτερο, που την έκανε να ξεχωρίζει από τις άλλες σύγχρονές της ρεμπέτισσες ερμηνεύτριες. Ο τρόπος της ερμηνείας της ήταν απλός και απέριττος, χωρίς περίσσιες καλκάντζες, αλλά ταυτόχρονα ειλικρινής και ζεστός, απόλυτα ταιριαστός με το κλίμα και το ύφος του ρεμπέτικου τραγουδιού.
Υπήρξε η τραγουδίστρια που είπε και γραμμοφώνησε, σε πρώτη εκτέλεση, πολλά ρεμπέτικα τραγούδια που σήμερα θεωρούνται «κλασικά», όπως το «Κάποια μάνα αναστενάζει», το «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι», «Ακρογιαλιές – Δειλινά», «Για τα μάτια π’ αγαπώ», «Αράπικο λουλούδι», «Η πεντάμορφη», «Μπιρ-Αλλάχ», «Πάλιωσε το σακάκι μου», «Το Κατινάκι ξέχασες», κ.α.
Η Χασκίλ ερμήνευσε σε δίσκους 106 τραγούδια σε πρώτη φωνή και 31 ως δεύτερη φωνή.
Στο όνομα της Στέλλας Χασκίλ, ως δημιουργού, κυκλοφόρησαν συνολικά 20 τραγούδια, όλα τραγουδισμένα από την ίδια, αποκλειστικά σε πρώτη φωνή, προφανώς δώρα ή «προϊόντα συναλλαγής και υποχρεώσεων» των πραγματικών τους δημιουργών, μια και η ίδια δεν ήταν μουσικός. Από τα τραγούδια αυτά, στα 10 εμφανίζεται ως αποκλειστική δημιουργός (στίχοι και μουσική), στα 2 ως στιχουργός μόνον -αλλά περασμένα στο όνομα του συζύγου της Ιάκωβου Γεχασκέλ, στα 6 ως συνθέτης μόνον και στα υπόλοιπα 2 τραγούδια εμφανίζεται μόνο ως στιχουργός. Τα δώρα αυτά προέρχονται, κυρίως, από τον Βασίλη Τσιτσάνη, τον Απόστολο Χατζηχρήστο, τον Σπύρο Καλφόπουλο και άλλους λαϊκούς τραγουδοποιούς.
